Ten post został napisany ponad 6 miesięcy temu. Oznacza to, że może zawierać nieaktualne dane. Najnowsze informacje o świadczeniach znajdziesz w zakładkach tematycznych. Są one dostępne w górnej części strony.
Od połowy 2017 r. zmieniły się przepisy mające mobilizować osoby zobowiązane do alimentacji do płacenia alimentów. 31 maja 2017 r. zmianie uległ przepis art. 209 Kodeksu karnego, który sankcje karne nakłada na alimenciarzy, którzy uchylają się od obowiązku alimentacji i ich łączna zaległość alimentacyjna wynosi co najmniej 3 miesiące. Od tego czasu wzrosła ilość postępowań karnych z tytułu niealimentacji, która zmobilizowała nierzetelnych rodziców do płacenia alimentów.
Kolejnym narzędziem do walki z niealimentacją są nowe uregulowania zawarte w ustawie z dnia 6 grudnia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy skuteczności egzekucji alimentów, z której większość przepisów weszła w życie 11 stycznia 2019 r. Ustawa ma zapewnić jeszcze większy wzrost ściągalności świadczeń alimentacyjnych należnych dzieciom oraz ściągalność należności budżetu państwa powstałych z tytułu wypłacania ze środków budżetu państwa świadczeń w zastępstwie nieuregulowanych świadczeń alimentacyjnych.
Założenia ustawy dot. świadczeń alimentacyjnych:
Wyższe grzywny i możliwość zajęcia połowy diety z podróży służbowej w egzekucji sądowej
Ustawa wprowadziła zmiany w egzekucji sądowej polegające na:
- wprowadzeniu zasady, że wolne od egzekucji jest jedynie 50% kwot diet przysługujących z tytułu podróży służbowych – jeżeli egzekucja ma na celu zaspokojenie roszczeń z tytułu alimentów, w tym należności budżetu państwa z tytułu świadczeń wypłacanych w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów,
- podwyższeniu wysokości grzywny wymierzanej przez komornika pracodawcy, który nie wykonuje obowiązków związanych z egzekucją świadczeń alimentacyjnych od zatrudnionego przez niego pracownika – do 5 000 złotych, przy czym grzywna taka będzie obligatoryjnie ponawiana w razie dalszego uchylania się przez pracodawcę od wykonywania powyższych obowiązków,
- podwyższeniu maksymalnej wysokości grzywny do 15 000 złotych, która jest wymierzana opornemu dłużnikowi przez sąd w celu zmuszenia go do wykonania zapadłego przeciwko niemu orzeczenia sądu.
Zmiany w egzekucji administracyjnej
Zmiany w egzekucji administracyjnej polegają na wyłączeniu z ograniczenia egzekucji administracyjnej kwot otrzymywanych na pokrycie wydatków służbowych w sytuacji prowadzenia egzekucji roszczeń z tytułu alimentów, w tym należności budżetu państwa z tytułu świadczeń wypłacanych w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów. Ponadto wprowadzono zasadę, iż wolne od egzekucji administracyjnej jest jedynie 50% kwot diet otrzymanych na pokrycie wydatków służbowych (w tym kosztów podróży i wyjazdów) – jeżeli egzekucja ma na celu zaspokojenie roszczeń z tytułu alimentów, w tym należności budżetu państwa z tytułu świadczeń wypłacanych w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów.
Pracodawca zapłaci za zatrudnienie alimenciarza na czarno i wypłacanie mu dodatkowego wynagrodzenia „pod stołem” (zmiana wejdzie w życie 1 grudnia 2020 r.)
Zgodnie z nowymi regulacjami zawartymi w Kodeksie pracy, w razie niepotwierdzenia na piśmie zawartej z pracownikiem umowy o pracę, gdy pracownik jest osobą wobec której toczy się egzekucja świadczeń alimentacyjnych oraz egzekucja należności budżetu państwa powstałych z tytułu świadczeń wypłacanych w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów i pracownik taki zalega ze spełnieniem tych świadczeń za okres dłuższy niż 3 miesiące, pracodawca lub osoba działająca w jego imieniu podlegać będzie karze grzywny od 1500 do 45.000 złotych.
Wskazanej wyżej karze grzywny będzie podlegał również ten kto, wbrew obowiązkowi wypłaca wynagrodzenie wyższe niż wynikające z umowy o pracę, bez dokonania potrąceń na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych, pracownikowi wobec którego toczy się egzekucja świadczeń alimentacyjnych oraz egzekucja należności budżetu państwa powstałych z tytułu świadczeń wypłacanych w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów i pracownik taki zalega ze spełnieniem tych świadczeń za okres dłuższy niż 3 miesiące.
Trudniej będzie się ukryć przed komornikiem
Nowe uregulowania w Kodeksie karnym wykonawczym zobowiązują podmiot dozorujący dłużnika do udostępniania komornikom sądowym oraz Państwowej Inspekcji Pracy, na ich wniosek, danych dotyczących miejsca pobytu dłużników alimentacyjnych objętych karą związaną z dozorem elektronicznym.
Informacje o miejscu pobytu dłużników alimentacyjnych udostępniane będą komornikom sądowym w celu dokonania egzekucji świadczeń alimentacyjnych. Państwowa Inspekcja Pracy sprawdzi natomiast legalność zatrudnienia dłużnika alimentacyjnego.
ZUS szybciej przekaże komornikom informacje o dłużniku alimentacyjnym (wejdzie w życie 28 grudnia 2019 r.)
Wprowadzona zmiana zobowiązywać będzie ZUS do udostępniania komornikom sądowym w postaci elektronicznej, określonych przepisami danych ubezpieczonego będącego dłużnikiem uchylającym się od zobowiązań alimentacyjnych oraz danych dotyczących płatników składek takich ubezpieczonych. Zmiana ma usprawnić egzekucję świadczeń alimentacyjnych, w tym należności budżetu państwa z tytułu świadczeń wypłacanych w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów. W razie zmiany danych dłużnika alimentacyjnego podlegających udostępnieniu, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, nie rzadziej niż raz w miesiącu, będzie udostępniał komornikom sądowym zmienione dane, w postaci elektronicznej. Komornik sądowy będzie natomiast zobowiązany do bieżącego informowania w postaci elektronicznej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o zaprzestaniu prowadzenia egzekucji świadczeń alimentacyjnych oraz do informowania, nie rzadziej niż co 6 miesięcy, o dalszym prowadzeniu egzekucji takich świadczeń.
Dłużnicy alimentacyjni z pierwszeństwem przy robotach publicznych
Zmiany objęły także ustawę o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, wprowadzając regulacje, iż podmioty organizujące roboty publiczne są obowiązane zatrudniać w pierwszej kolejności bezrobotnych będących dłużnikami alimentacyjnymi.
Od 1 grudnia 2020 r. informacje o dłużnikach alimentacyjnych w Krajowym Rejestrze Zadłużonych
Informacje o osobach fizycznych, wobec których toczy się egzekucja świadczeń alimentacyjnych oraz egzekucja należności budżetu państwa powstałych z tytułu świadczeń wypłacanych w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów, a które zalegają ze spełnieniem tych świadczeń za okres dłuższy niż 3 miesiące, będą od 1 grudnia 2020 r. ujawniane w Krajowym Rejestrze Zadłużonych. Uregulowanie takie wprowadziła ustawa uchwalona dnia 6 grudnia 2018 r. o Krajowym Rejestrze Zadłużonych, która wejdzie w życie w tej części w dniu 1 grudnia 2020 r.
Alimenty natychmiastowe
Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało projekt ustawy o zmianie Kodeksu rodzinnego i niektórych innych ustaw, w którym m.in. wprowadziło instytucję alimentów natychmiastowych. Projektowane rozwiązania zmierzają m.in. do usprawnienia orzekania w zakresie świadczeń alimentacyjnych przysługujących dziecku od rodziców przez możliwość wydania nakazu alimentacyjnego z jednoczesnym ustandaryzowaniem wysokości tych świadczeń. Projekt nie został jeszcze skierowany do Sejmu.